Şehirlerimizin isimleri nereden geliyor?

Şehir isimleri, geldikleri kültüre dair pek çok sırrı da içinde barındırıyor. Yüzyıllar boyunca çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapmış bu topraklar, üzerinde yeşeren medeniyetlerin izlerini hem tarihi kalıntılarla, hem de şehir isimleriyle günümüze taşımış. İstanbul’dan Trabzon’a, İzmir’den Amasya’ya harika fotoğraflarıyla Türkiye'deki şehir isimlerinin nereden geldiğini keşfedin.

1. İstanbul

İstanbul şu anki adını almadan önce farklı isimlerle anılıyordu. MÖ. 658 yılında Megara kralı Byzas tarafından kurulduğunda, Bizantion adını almıştı. Roma İmparatorluğunun egemenliğine geçtiğindeyse, Roma İmparatoru Marcus Aurelius dönemindeyse imparatorun manevi babasının adıyla yani “Antion” olarak adlandırılmıştı. Daha sonraları yani Bizans Döneminde ise “Konstantin veya Konstanpolis” olarak anıldı. Doğu kültüründe “Kostantiniye, Romalılar tarafından ise Konstantinopolis” olarak adlandırılıyordu. Yerel halk ise şehir merkezi anlamına gelen “Stin-Polis” kısaltmasını kullanmaktaydı. Şimdi kullandığımız İstanbul adı, yerel halkın kullandığı bu kısaltmanın zamanla değişmesinden türemiştir.

2. Adana

Eski kaynaklara göre Bizanslı İstefan adlı tarihçi, Adana'yı Tarsus'la savaşan Adanos ve Saros adında iki kardeşin kurdu­ğunu yazmış, Adanos'un ismini şehre, kardeşi Saros'un ismini ise nehre verdiklerini aktarmıştır. Bu anlatım mitolojik bir öyküye benzese de Adana'nın tarihi çok eskilere dayanan bir yerleşim bölgesi olduğunu belirtmesi bakımından dikkat çekici. Hititler, Çukurova'nın bütününü Uru Adania (Adana yöresi) olarak adlandırmışlardır. M.Ö. 1650 yılında Hitit ve Kizzuvatna kralları arasında yapılan antlaşmada Adania adı kullanılmıştır. Karatepe kitabelerinde ise Danuna ifadesi geçmektedir.

3. İzmir

Homeros destanlarında anlatılışına göre kent ismini Kıbrıs Kralı Kinyras’ın kızı Smyrna’dan almıştır. Yine mitolojiye göre Tanrıça Artemis İzmirli’dir. Antik şehir günümüzde Konak ilçe sınırları içinde bulunan arkeolojik sit alanıdır. Şehir günümüzdeki İzmir adını, Smyrna’nın halk arasındaki söyleniş şekli ile almıştır.

İzmir'in isminin ne anlama geldiğini keşfettiniz, şimdi sıra İzmir'in gizli kalan bu diğer güzelliklerinde.

4. Trabzon

Trabzon, kendine özgü tınısını en çok koruyan şehir isimlerinden. Trabzon adı Pontus Rum Devletinde kullanılan şehrin orijinal adı olan ve dört köşe anlamına gelen “Trapezus” sözcüğünden gelmektedir. Lazlar Trapuzani, Gürcüler Trapizoni derken, Osmanlı ve Persler şehre Tara Bozan demişlerdir. İsim ufak söyleniş farklılığı olsa da günümüze kadar Pontus devrindeki adı ile Trabzon olarak gelmiştir.

Trabzon aynı zamanda Karadeniz Bölgesinde görülmesi gereken 5 doğa harikasından birine de ev sahipliği yapıyor.

5. Manisa

Spil Dağı’nın eteklerinde kurulu olan Lidya şehri adını Yunanca Magnesia’dan almıştır. Bazı kaynaklar şehre Magnesia adı verilmesinin manyetik çekim gücü olan taşlardan kaynaklandığını söylemektedir. Şehir Türk hakimiyetine geçtiğinde ise adı Manisa olarak söylenmeye başlanmıştır.

6. Amasya

Tarihçi Strabon’a göre şehri Amazon Kralı Amasis kurmuş ve kente Amasis kenti anlamına gelen “Amasesia” ismini vermiştir.

Amasya'nın 7000 yıllık tarihinden bugüne kalanları merak ediyorsanız, Samsun ve Amasya’da mutlaka yapılması gerekenler yazımızı da okuyabilirsiniz.

7. Ankara

Seneler boyunca en çok değişen şehir isimlerinden biri de Ankara. İslam kaynaklarında Ankara’nın adı Enguru olarak geçmektedir. Frig dilinde Ank “engebeli, karışık arazi anlamına gelmektedir. Şehir farklı dönemlerde sırasıyla; Ankyra, Ankura, Ankuria, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora ve son olarak Ankara şeklini almıştır.

8. Ağrı

Şehir ismini sınırları içindeki Ağrı (Ararat) Dağından alır. Eski çağlarda yeryüzünün muazzam bir su baskınına uğradığı Nuh Tufanı’nda ve Nuh Peygamber’in bütün canılardan bir çifti alarak bir gemiye bindirdiği söylenir. İşte bu geminin konduğu dağ Ağrı Dağı’dır. Önceleri adı Ararat olan dağ daha sonra Türk egemenliğinde Ağrı adını almıştır.

9. Antalya

MÖ ll. Yüzyılda Bergama karalı ll. Attalos tarafından kurulan şehir önceleri ismini kurucusundan aldı ve Attaleia adıyla anılmıştır. Zamanla bu isim Adalia, Antalia ve son olarak günümüzde Antalya şekline dönüşmüştür.

Antalya'nın bu gizli güzelliklerini görünce asırlar boyunca neden bu kadar sevilen bir şehir olduğunu daha iyi anlayacaksınız.

10. Alanya

Yüzyıllar boyunca bir çok kez el değiştirdiği için, Alanya aynı zamanda en fazla değişen şehir isimlerinden biri. Latince ve Yunanca adı Coracesium (çıkıntılı şehir)’dir. Bizans İmparatorluğu döneminde Yunanca'da "güzel / ince dağ" anlamına gelen Kalonoros ve Kalon Oros olarak adlandırılmıştır. Selçuklu egemenliğinde ise Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubat I kente kendi adından türettiği Alaiye adını vermiştir. 1933’teki Latin Alfabesine geçişle birlikte Alanya adını almıştır.

11. Artvin

İskitler tarafından kurulan kentin adı İskitçe dilinden gelmektedir. Osmanlı Döneminde Livane adı ile anılsa da, yerel halk tarafından Artavani olarak adlandırılmıştır. Bir ortaçağ kenti olan Artvin'in, Artavani'nin zamanla değişmesiyle Artvin adını aldığı söylenmektedir.

Artvin'den başlayarak Tükiye'nin en güzel manzaralı araba yolculuklarından birine çıkabilir ve Karadeniz'in tarihini doyasıya keşfedebilirsiniz.

12. Diyarbakır

İsmin kaynağının Diyar-ı Bekir’den geldiği bilinmektedir. Bekir Va’il adlı göçebe boyunun buraya yerleşmiş olması nedeniyle Bekir’in ülkesi anlamına geldiği söylenir. Diyarbakır’ın eski adı Amid veya Amed’dir. Gelen veya bizim anlamına gelir. Dede Korkut kitabında Amid’e Hamid de denilmiştir.

13. Edirne

Romalılar döneminde imparator Hadrianus tarafından kurulduğu için şehir “Hadrianopolis” adını almıştır. Hadrianus’un şehri anlamına gelen bu sözcük, sonradan değişime uğrayarak Edirne halini almıştır.

14. Isparta

M.Ö. 356 – 323 yılları arasında Anadolu'nun Batısı Yunan egemenliği altına geçti. Bu dönemde Mora Yarımadası’nda yaşamakta olan Spartalılarla, Atina Yunanlıları, Anadolu'nun Batı bölümüne göç ettiler ve özellikle Mora Yarımadası Spartalılarından büyükçe bir topluluğun gelip bugünkü Isparta yöresine yerleştiği bir rivayettir. Gelenler kente de kendi ülkelerinin adı olan Isparta (Yunanistan’daki Sparta) adını verdikleri söylenmektedir.

Türkiye'de keşfedilmeyi bekleyen 9 yerden biri olan Isparta'nın Kuyucak Köyü, Fransa'ya benzerliğiyle sizi şaşırtacak.

15. Eskişehir

Eskişehir, içinde hikayesini de barındıran şehir isimlerinden. Şehrin antik adı, şimdiki haline pek benzemeyen Doylaion’dur. 1080 yılında Türk egemenliğine giren kent, daha sonra 1175 yılında Bizans İmparatorluğu tarafından geri alınmıştır. Türk hükümdarı Kılıçarslan şehri Bizanslardan tekrar aldığında ona “bizim eski şehrimiz” anlamına gelen Eskişehir adını vermiştir.

Değişen yüzüyle mutlaka görülmesi gereken Eskişehir, aynı zamanda Türkiye'de hem ucuz hem keyifli bir tatil yapabileceğiniz yerlerden.

16. Muğla

Ülkemizin Bodrum, Dalaman, Datça ve Fethiye gibi en güzel tatil beldelerine ev sahipliği yapan Muğla ilinin eski adı “Mobolla”’dır. Türkler buraya yerleştikten sonra şehrin adını Muğla olarak anmaya başlamışlardır.

17. Sinop

Sinop isminin Sinope isimli bir Yunan tanrıçasından aldığı söylenmektedir. Kimi kaynaklara göre ise Sinope bir Amazon kraliçesidir. Hitit kaynaklarında ise şehrin adı "Sinova" olarak geçmektedir.